PKB – odrabianie strat w III kwartale

Według danych opublikowanych przez GUS polskie PKB było w trzecim kwartale 2020 roku niższe o 1,8% w ujęciu rocznym. Oznacza to wejście polskiej gospodarki w stan technicznej recesji. Zauważalne jest jednak odbicie się od dna, ponieważ w porównaniu z drugim kwartałem polskie PKB wzrosło o 7,9%.

W całym trzecim kwartale nie było restrykcyjnych obostrzeń epidemiologicznych. Uwidoczniło się to w statykach sektorów.  W porównaniu z kwartałem poprzednim wzrost w sektorze handlu wyniósł 15%, w transporcie 17%, natomiast w gastronomii i zakwaterowaniu 229%. Wynika to z faktu, że branże te najbardziej ucierpiały na skutek wprowadzanych od marca obostrzeń. Warto jednak zaznaczyć, że każdy z tych sektorów skurczył się w ujęciu rocznym. Dla gastronomii jest to aż 30%.

Wzrost w tych branżach łączy się także ze wzrostem konsumpcji gospodarstw domowych. Zamrożenie gospodarki spowodowało pojawienie się popytu odroczonego, który został częściowo zrealizowany w trzecim kwartale. Impuls fiskalny w postaci tzw. „tarcz antykryzysowych” zapobiegł gwałtownemu wzrostowi bezrobocia. Nastąpiła także poprawa nastrojów konsumenckich.  Spowodowało to wzrost konsumpcji o 13,7% w ujęciu kwartalnym oraz 0,5% w ujęciu rocznym.

Czynnikami, które poprawiły Polskie wskaźniki gospodarcze, były także przemysł i handel zagraniczny. Obok „rozmrożenia” gospodarki to właśnie te dwa obszary przyczyniły się do zmniejszenia spadku PKB. Przemysł powiększył się o 17% w ujęciu kwartalnym i 2% w ujęciu rocznym. W Europie tylko w Polsce i Portugali udało się osiągnąć dodatnią dynamikę w tej gałęzi. Znaczący był także wzrost w bilansie handlowym. Polski eksport zwiększył się w ujęciu kwartalnym o 21,1%, natomiast w ujęciu rocznym o 1,7%. Stało się tak za sprawą ogólnej poprawy sytuacji epidemicznej na świecie. Luzowane także zostały restrykcje na granicach, co pozwoliło na uwolnienie przepływu towarów oraz odbudowę łańcuchów dostaw.

Pomimo wzrostów, w statystykach wciąż widoczna jest niepewność. Przejawia się to w ujemnej dynamice inwestycji, przede wszystkim w nakładach brutto na środki trwałe. Inwestycje zmniejszyły się o 2,4% w ujęciu kwartalnym oraz o 20,8% w ujęciu rocznym. Pomimo poprawy nastrojów wśród konsumentów, przedsiębiorcy obawiają się dalszego rozwoju sytuacji pandemicznej. Wpływ na brak inwestycji ma także spadek przychodów zanotowany w drugim kwartale, który znacząco nadwyrężył kondycję finansową firm.

Pesymistycznie zapowiadają się prognozy na czwarty kwartał 2020 roku.  Gwałtowne pogorszenie sytuacji epidemiologicznej w październiku poskutkował powrotem obostrzeń. Działalność branż, które odrabiały straty latem, znowu została ograniczona. Nie pomaga także brak pieniędzy w budżecie na kolejne programy wsparć i „tarcz antykryzysowych”. Jednakże firmy oraz konsumenci tam, gdzie to możliwe, częściowo dostosowali się do nowych warunków. Przekłada się to prognozy – w IV kwartale przewidywane są mniejsze spadki, aniżeli w II kwartale roku 2020.

Jakub Łaszkowski